Giấy Phép Vệ Sinh An Toàn Thực Phẩm – Khái Niệm và Thủ Tục

1. Khái niệm giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm

Giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm, hay còn gọi là Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, là loại giấy phép do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm hoặc dịch vụ ăn uống, nhằm chứng minh cơ sở đáp ứng đầy đủ các điều kiện về an toàn và vệ sinh thực phẩm theo quy định pháp luật Việt Nam. Giấy phép này được quy định tại Luật An toàn thực phẩm 2010 và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, bắt buộc đối với các cơ sở thuộc diện quản lý, trừ một số trường hợp được miễn theo quy định.

Giấy phép này không chỉ đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng mà còn giúp cơ sở xây dựng uy tín, đáp ứng yêu cầu pháp lý khi kinh doanh và hỗ trợ công tác quản lý, thanh tra về an toàn thực phẩm.

2. Đối tượng cần giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm

Theo Điều 11, 12 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, các cơ sở sau phải xin giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm:

• Cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống: Nhà hàng, quán ăn, quán cà phê, căng tin, bếp ăn tập thể, cơ sở chế biến suất ăn sẵn.

• Cơ sở sản xuất thực phẩm: Sản xuất nước uống đóng chai, thực phẩm chức năng, phụ gia thực phẩm, hương liệu, chất hỗ trợ chế biến, bánh kẹo, sữa, dầu thực vật, nông lâm thủy sản, v.v.

• Cơ sở kinh doanh thực phẩm: Cửa hàng bán thực phẩm, siêu thị, chợ, cơ sở bảo quản hoặc vận chuyển thực phẩm.

Trường hợp không cần giấy phép

Theo Điều 12 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, một số cơ sở được miễn, bao gồm:

• Cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ, không có địa điểm cố định (như bán hàng rong).

• Cơ sở sản xuất ban đầu (như trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt).

• Cơ sở đã được cấp chứng nhận GMP, HACCP, ISO 22000, IFS, BRC, FSSC 22000 còn hiệu lực.

• Cơ sở kinh doanh thực phẩm bao gói sẵn không cần bảo quản đặc biệt.

3. Điều kiện để được cấp giấy phép

Để được cấp giấy phép, cơ sở phải đáp ứng các yêu cầu theo Điều 19-21 Luật An toàn thực phẩm 2010 và các văn bản hướng dẫn:

• Cơ sở vật chất:

  • Mặt bằng, nhà xưởng thiết kế theo nguyên tắc một chiều, không thấm nước, không ẩm mốc.

  • Trang thiết bị, dụng cụ vệ sinh, khử trùng, chống côn trùng, động vật gây hại.

  • Hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn bảo vệ môi trường.

• Nhân sự:

  • Chủ cơ sở và nhân viên trực tiếp sản xuất, kinh doanh phải được tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm và đạt tối thiểu 80% bài kiểm tra (nếu có).

  • Có giấy xác nhận đủ sức khỏe từ cơ sở y tế cấp huyện trở lên, không mắc các bệnh truyền nhiễm như tả, lỵ, viêm gan A, E, lao phổi.

• Nguồn nguyên liệu: Có hồ sơ ghi chép nguồn gốc, xuất xứ nguyên liệu và quy trình sản xuất, kinh doanh.

• Đăng ký ngành nghề: Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh phải bao gồm ngành nghề liên quan đến thực phẩm.

4. Hồ sơ đăng ký giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm

Hồ sơ bao gồm:

• Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận (theo mẫu của cơ quan thẩm quyền).

• Bản sao công chứng Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (hoặc đăng ký hộ kinh doanh cá thể).

• Bản thuyết minh về cơ sở vật chất: Bao gồm sơ đồ mặt bằng, mô tả quy trình sản xuất/chế biến, danh mục trang thiết bị, dụng cụ.

• Giấy xác nhận sức khỏe: Của chủ cơ sở và nhân viên trực tiếp sản xuất, kinh doanh (do cơ sở y tế cấp huyện trở lên cấp).

• Giấy xác nhận tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm: Của chủ cơ sở và nhân viên.

• Bản cam kết đảm bảo an toàn thực phẩm (theo mẫu).

• Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng địa điểm: Hợp đồng thuê nhà, sổ đỏ (nếu có).

5. Thủ tục cấp giấy phép

1. Chuẩn bị và nộp hồ sơ:

   • Nộp tại cơ quan có thẩm quyền (tùy loại hình kinh doanh):

     • Bộ Y tế/Sở Y tế: Thực phẩm chức năng, phụ gia, nước uống đóng chai, nước đá, dụng cụ bao gói thực phẩm.

     • Bộ/Sở Công Thương: Rượu, bia, nước giải khát, sữa chế biến, bánh kẹo, dầu thực vật.

     • Bộ/Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn: Nông, lâm, thủy sản, muối, gia vị, cà phê, chè.

     • Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm hoặc Phòng Y tế huyện (đối với cơ sở nhỏ lẻ tại địa phương).

   • Có thể nộp trực tiếp, qua bưu điện, hoặc qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia (https://dichvucong.gov.vn).

2. Thẩm định hồ sơ: Cơ quan tiếp nhận kiểm tra tính hợp lệ trong 5 ngày làm việc. Nếu cần bổ sung, cơ sở phải hoàn thiện trong 30 ngày.

3. Kiểm tra thực tế: Đoàn thẩm định (3-5 người, gồm ít nhất 2 chuyên gia an toàn thực phẩm) kiểm tra cơ sở trong 15 ngày làm việc. Nếu đạt, cấp giấy chứng nhận theo mẫu; nếu không đạt, cơ sở có 30 ngày để khắc phục.

4. Cấp giấy chứng nhận: Trong 5 ngày làm việc sau khi thẩm định đạt, giấy chứng nhận được cấp, có hiệu lực 3 năm.

5. Hậu kiểm: Cơ quan chức năng có thể kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất để đảm bảo tuân thủ.

6. Chi phí tham khảo

• Lệ phí nhà nước: 150.000 – 500.000 VNĐ (tùy cơ quan và địa phương).

• Chi phí tập huấn và khám sức khỏe: 200.000 – 500.000 VNĐ/người.

• Chi phí dịch vụ (nếu thuê): 2.000.000 – 15.000.000 VNĐ (tùy quy mô và đơn vị tư vấn).

• Phí khắc phục cơ sở (nếu cần): Tùy thuộc vào yêu cầu thẩm định.

7. Hậu quả nếu không có giấy phép

Theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP, vi phạm về an toàn thực phẩm có thể bị:

• Phạt hành chính:

  • Kinh doanh dịch vụ ăn uống không có giấy phép: 20.000.000 – 30.000.000 VNĐ.

  • Sản xuất thực phẩm không có giấy phép: 30.000.000 – 40.000.000 VNĐ.

  • Tối đa 100.000.000 VNĐ (cá nhân) hoặc 200.000.000 VNĐ (tổ chức).

• Hình phạt bổ sung: Thu hồi sản phẩm, tiêu hủy thực phẩm, đình chỉ kinh doanh.

• Trách nhiệm hình sự: Nếu gây ngộ độc nghiêm trọng, có thể bị phạt tù lên đến 20 năm (theo Điều 317 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017).

8. Lưu ý quan trọng

• Gia hạn giấy phép: Nộp hồ sơ gia hạn trước khi giấy phép hết hạn 6 tháng. Giấy phép hết hạn mà không gia hạn sẽ bị thu hồi.

• Thay đổi thông tin: Nếu thay đổi tên, địa chỉ, hoặc quy trình sản xuất, phải thông báo và làm thủ tục sửa đổi giấy chứng nhận.

• HACCP/ISO 22000: Cơ sở có chứng nhận HACCP, ISO 22000 còn hiệu lực được miễn thủ tục cấp giấy phép.

• Địa phương khác nhau, cơ quan khác nhau: Tại TP.HCM và Đà Nẵng, nộp hồ sơ tại Ban An toàn thực phẩm; các tỉnh khác nộp tại Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm hoặc cơ quan được ủy quyền.

• Cẩn trọng với dịch vụ: Nếu thuê dịch vụ, chọn đơn vị uy tín, tránh rủi ro pháp lý.

9. Kết luận

Giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm là điều kiện bắt buộc để các cơ sở kinh doanh thực phẩm hoạt động hợp pháp, đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng và tránh rủi ro pháp lý. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, đáp ứng điều kiện cơ sở vật chất và nhân sự, cùng với tuân thủ đúng quy trình sẽ giúp cơ sở nhanh chóng được cấp giấy phép. Để biết thêm chi tiết, bạn có thể tham khảo tại Cổng Dịch vụ công Quốc gia (https://dichvucong.gov.vn) hoặc liên hệ Sở Y tế, Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tại địa phương.

Nếu cần hỗ trợ, bạn có thể liên hệ các đơn vị tư vấn pháp lý uy tín hoặc cơ quan chức năng để được hướng dẫn chi tiết.